TTO – Lâu nay người dân đã lắp đặt điện mặt trời phải trả tiền điện hằng tháng thì nay được công ty điện lực trả lại tiền. Dự báo việc phát triển điện mặt trời áp mái sẽ bùng nổ trong thời gian tới.
Ông Trịnh Quang Dũng (ở đường Nhất Chi Mai, P.13, Q.Tân Bình, TP.HCM) vệ sinh các tấm pin điện mặt trời – Ảnh: TUYẾT KIỀU
Ngày 25-4, Tổng công ty Điện lực TP.HCM (EVN HCMC) đã tổ chức ký hợp đồng mua điện mặt trời với các hộ dân đã lắp đặt trên địa bàn TP làm cơ sở thanh toán tiền điện kể từ tháng 5-2019. Như vậy, lâu nay người dân phải trả tiền điện hằng tháng thì nay được công ty điện lực trả lại tiền.
Với giá mua điện mặt trời 2.134 đồng/kWh (năm 2019), lần đầu tiên không chỉ người dân trên địa bàn TP.HCM mà khắp cả nước sẽ có nguồn thu từ việc đầu tư nguồn năng lượng sạch bấy lâu nay.
Dự báo việc phát triển điện mặt trời áp mái sẽ bùng nổ trong thời gian tới.
Điện lực chi hơn 8,5 tỉ đồng trả các hộ dân
Hiện nay trên địa bàn TP.HCM đã có 1.432 công trình điện mặt trời áp mái của các hộ dân, đơn vị đã kết nối với điện lưới TP với tổng công suất 17,46MWp.
Theo bà Nguyễn Ngọc Tường Vi – quyền trưởng ban kinh doanh EVN HCMC, thông qua hệ thống đo đếm, lượng điện sản xuất từ các mô hình điện mặt trời phát lên lưới đạt hơn 4 triệu kWh. Nếu nhân với đơn giá mua điện năm 2019 thì số tiền ngành điện phải chi trả cho việc mua điện mặt trời là hơn 8,5 tỉ đồng.
“Hiệu quả mang lại góp thêm phần sản lượng điện sạch lên hệ thống lưới điện” – bà Vi cho hay.
Sáng cùng ngày, Công ty Điện lực Sài Gòn (thuộc EVN HCMC) đã triển khai ký hợp đồng với các hộ dân lắp đặt điện mặt trời trên địa bàn quận 1, 3.
Theo bà Vi, các trường hợp còn lại sẽ ký hợp đồng hoàn tất để thanh toán tiền điện trong tháng 5. Tiền điện thanh toán cho người dân bao gồm cả lượng điện đã được ghi nhận từ trước đó.
Trong khi đó, ông Nguyễn Văn Lý, phó tổng giám đốc Tổng công ty Điện lực miền Nam (EVN SPC – phụ trách cấp điện cho 21 tỉnh thành phía Nam), cho biết trên địa bàn đã có hơn 1.200 công trình điện mặt trời áp mái của người dân, đơn vị kết nối lưới điện quốc gia với tổng công suất trên 20MWp.
Ông Lý cũng cho hay ngay sau khi thông tư mới của Bộ Công thương ban hành (11-3-2019), đơn vị bắt đầu ký kết hợp đồng mua bán điện mặt trời áp mái với người dân. Hiện nay đã có vài trăm khách hàng được ký hợp đồng làm cơ sở thanh toán tiền điện.
Giải thích thêm về cách thức mua lại điện của người dân cũng như giá cả, Tập đoàn Điện lực VN (EVN) cho rằng lượng điện mặt trời sản xuất các thời điểm khác nhau thì mức giá mua lại cũng khác nhau bởi tùy thuộc vào sự chênh lệch tỉ giá.
Cụ thể, các hợp đồng mua bán điện mặt trời vận hành thương mại trước ngày 1-7-2019 là 9,35 cent/kWh, thời hạn hợp đồng có giá trị 20 năm.
Cũng do sự chênh lệch tỉ giá đôla Mỹ so với Việt Nam đồng nên dự án điện mặt trời vận hành trước ngày 1-1-2018 có giá mua điện là 2.086 đồng/kWh; trong năm 2018 giá mua điện là 2.096 đồng/kWh; năm 2019 là 2.134 đồng/kWh.
Từ năm 2020 và các năm tiếp theo giá mua điện tính theo sự chênh lệch tỉ giá từng năm cụ thể. EVN HCMC cho hay việc thanh toán tiền điện cho người lắp đặt điện mặt trời thông qua hình thức chuyển khoản hằng tháng cho khách hàng.
Về cách tính thuế – một trong những vướng mắc liên quan đến điện mặt trời áp mái – cũng được giải quyết.
Theo EVN HCMC, đối với đơn vị doanh nghiệp có phát hành hóa đơn, đơn vị lắp đặt khai thuế bằng phương pháp khấu trừ 10%.
Trường hợp đơn vị lắp đặt kê khai thuế trực tiếp trên thuế VAT thì nộp 2%/doanh thu.
Đặc biệt, trường hợp hộ gia đình không phát hành hóa đơn, nếu mức doanh thu trên 100 triệu đồng/năm được áp dụng mức thuế 2%, còn doanh thu dưới 100 triệu đồng/năm thì không phải chịu thuế.
Ngoài ra nhằm khuyến khích người dân đầu tư lắp điện mặt trời, Bộ Công thương đã có thông tư hướng dẫn về phát triển dự án và hợp đồng mua bán điện mặt trời.
Cụ thể, sản lượng điện sản xuất từ mô hình điện mặt trời áp mái sẽ không cấn trừ với sản lượng điện tiêu thụ từ lưới điện quốc gia.
Có nghĩa khách hàng khi lắp đặt điện mặt trời, các thiết bị điện trong nhà sẽ ưu tiên sử dụng điện mặt trời trước, khi sử dụng không hết hoặc lúc không sử dụng thì lượng điện dư này sẽ phát lên lưới và được đồng hồ ghi nhận làm cơ sở thanh toán mỗi tháng.
Trường hợp điện mặt trời không đủ dùng hoặc lúc đêm tối thì điện lưới quốc gia sẽ cung cấp cũng thông qua đồng hồ đo đếm.
Mỗi tháng, ngành điện sẽ ghi nhận lượng điện mặt trời phát lên lưới bao nhiêu làm cơ sở thanh toán cho người dân.
Tương tự, người dân sử dụng điện từ lưới điện quốc gia bao nhiêu cũng được ghi nhận thông qua đồng hồ đo đếm và thanh toán theo quy định hiện hành.
Nguyên lý hệ thống – Đồ họa: N.KH.
Liên hệ ngành điện để lắp đặt
Bà Nguyễn Ngọc Tường Vi chia sẻ đơn vị đặt mục tiêu nâng công suất điện mặt trời áp mái phát triển trong năm 2019 đạt con số 50MWp (hiện công suất hơn 17MWp).
Tuy nhiên, ông Đặng Ngọc Quốc Bảo – đại diện EVN HCMC – khuyến cáo trước khi lắp đặt, khách hàng cần liên hệ với các công ty điện lực quản lý địa bàn để được hỗ trợ cụ thể.
Bởi theo ông Bảo, khi có nhiều khách hàng cùng lắp đặt điện mặt trời trong khi hệ thống đường dây, trạm biến thế khu vực đó không đủ để chuyển tải, sẽ gây quá tải lưới điện. Khi đó, ngành điện sẽ phải soát xét từng trường hợp hoặc sẽ phải đề nghị khách hàng giảm công suất lắp đặt…
Tại buổi lễ ký kết hợp đồng, ông Nguyễn Thanh Vinh – một người dân lắp đặt điện mặt trời tại quận 1 – rất phấn khởi khi cơ chế thanh toán, giá cả quy định rõ ràng giúp người dân an tâm hơn khi quyết định đầu tư.
Theo ông Vinh, tại trụ sở công ty ông công tác cũng đã lắp một gói điện mặt trời với công suất 11kWp và đem lại hiệu quả cao.
“Tôi thấy hiện nay số lượng chung cư tại TP.HCM rất lớn, phần sân thượng có mặt bằng rộng, nếu ban quản trị chung cư thống nhất được người dân và cho lắp đặt hệ thống điện mặt trời này đưa vào phục vụ chiếu sáng công cộng và các nhu cầu sử dụng điện khác sẽ tiết giảm được chi phí vận hành rất nhiều” – ông Vinh đề nghị.
Trong khi đó, ông Nguyễn Minh Tâm – đại diện một đơn vị lắp đặt điện mặt trời trên địa bàn quận 1 – có nhiều băn khoăn.
Ông Tâm cho biết gia đình em ông lắp đặt điện mặt trời áp mái xong thì ngành điện hẹn 1 tuần mới xuống kiểm tra hệ thống đã đạt tiêu chuẩn để đấu nối chưa.
Khi đó, hệ thống điện mặt trời đã đấu nối vào hệ thống điện trong nhà khiến điện kế đang dùng chạy nhanh hơn bình thường, đồng nghĩa việc phải trả thêm tiền điện.
Sắp tới, người dân lắp đặt nhiều, thời gian chờ đợi có thể lâu hơn. “Ngành điện giải quyết vấn đề này như thế nào?” – ông Tâm đặt vấn đề.
Trả lời những vấn đề trên, đại diện EVN HCMC cho biết thời gian kiểm tra, lắp đặt điện kế 2 chiều kết nối với lưới điện quốc gia là 3 ngày, kể từ khi ngành điện nhận được yêu cầu (khi người dân, đơn vị đã lắp đặt hoàn tất) của người dân, đơn vị.
Ông NGUYỄN VĂN LÝ (phó tổng giám đốc EVN SPC):
Mỗi hộ dân có thể lắp đặt 4-5kWp
Với suất đầu tư 18-20 triệu đồng/1kWp thì mỗi ngày điện được sản sinh ra khoảng 4,5kWh (diện tích mái nhà cần lắp đặt khoảng 8m2). Với lượng điện sản sinh như trên đủ thắp sáng 50 bóng đèn loại công suất 20W/bóng.
Trường hợp đầu tư công suất lên đến 4kWp có thể đủ cung cấp điện cho hệ thống tủ lạnh, tivi, đèn chiếu sáng… Vị này cũng nhận định với suất đầu tư như trên, trong vòng khoảng 8 năm người dân có thể hòa vốn, còn tuổi thọ thiết bị được một số công ty đảm bảo trong 25-30 năm.
Ông TRỊNH QUANG DŨNG (chuyên gia năng lượng sạch):
Thu hồi tái chế tấm pin sẽ không gây ô nhiễm
Cái lợi của điện mặt trời không chỉ là nguồn năng lượng sạch mà còn giúp người dân giảm sử dụng điện từ lưới điện quốc gia.
Lượng điện giảm đồng nghĩa với việc tránh những bậc thang mức giá cao, giảm tiền điện phải chi trả và có dư thì bán lại.
Riêng về ý kiến lo ngại những tấm pin năng lượng mặt trời khi thải ra có thể gây ô nhiễm môi trường, tôi cho rằng những tấm pin này sẽ không gây hại vì có thể thu hồi và tái chế.
Nhiều cơ chế thúc đẩy điện mặt trời áp mái
Việc lắp đặt điện mặt trời áp mái được đánh giá có nhiều tiềm năng, đặc biệt khu vực phía Nam.
Theo EVN, tính đến cuối năm 2018, các đơn vị trực thuộc EVN đã lắp đặt được 54 công trình với tổng công suất 3,2 MWp.
Đối với khách hàng (công sở, doanh nghiệp, hộ gia đình…), các tổng công ty điện lực và công ty điện lực đã ký kết thực hiện đấu nối, lắp đặt côngtơ hai chiều, xác nhận chỉ số côngtơ và sản lượng điện năng giao nhận với 1.800 khách hàng đăng ký bán điện mặt trời áp mái với tổng công suất 30,12 MWp, sản lượng điện năng phát lên lưới lũy kế là 3,97 triệu kWh.
Tập đoàn này cho rằng mức công suất như trên được lắp đặt vẫn còn rất khiêm tốn so với tiềm năng.
Đại diện EVN cho biết tập đoàn sẽ cam kết hỗ trợ tối đa mọi yêu cầu của người dân, doanh nghiệp như: đơn giản hóa các quy trình thủ tục đấu nối, thanh toán tiền điện kịp thời sau khi có thông tư hướng dẫn của các bộ ngành, lắp đặt miễn phí côngtơ hai chiều…
EVN cũng sẽ đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giải đáp thông tin, triển khai lắp đặt điện mặt trời áp mái để người dân, doanh nghiệp thấy được lợi ích, hiệu quả từ những mô hình cụ thể.
Ngoài ra, tập đoàn này kiến nghị các nhà tài trợ, ngân hàng, nhà đầu tư, sản xuất, các tổ chức quốc tế và trong nước tham gia sâu rộng, cung cấp các giải pháp, gói dịch vụ hấp dẫn khuyến khích khách hàng đầu tư và sử dụng điện mặt trời áp mái…
NGỌC AN
Giá điện mặt trời theo khu vực
Hiện Bộ Công thương đã dự thảo quyết định thay thế quyết định 11 (của Chính phủ về cơ chế khuyến khích phát triển các dự án điện mặt trời tại VN).
Theo đó, 63 tỉnh thành tại VN sẽ chia ra 4 vùng bức xạ mặt trời, tương ứng với đó là áp dụng các mức giá khác nhau.
Cụ thể đối với các địa phương có chỉ số bức xạ thấp, các dự án điện mặt trời ở khu vực này sẽ được bán điện lên lưới với giá cao hơn so với các dự án điện mặt trời xây dựng ở những tỉnh có chỉ số bức xạ cao.
Trong đó, vùng 1 gồm 28 tỉnh từ Hà Giang đến Quảng Bình sẽ áp dụng biểu giá mua điện mặt trời cao nhất, từ 2.159 – 2.486 đồng/kWh (tương đương 9,44 – 10,87 cent/kWh).
Vùng có giá bán điện thấp nhất là vùng 4, bao gồm các tỉnh Phú Yên, Gia Lai, Đắk Lắk, Khánh Hòa, Ninh Thuận và Bình Thuận với các mức giá từ 1.566 – 1.803 đồng/kWh (tương đương 6,85 – 7,89 cent/kWh).
Khuyến khích phát triển điện mặt trời tại miền Trung
Tổng công ty Điện lực miền Trung (EVNCPC) cho biết tính đến tháng 4-2019 khu vực miền Trung – Tây Nguyên đã có hơn 330 khách hàng lắp đặt điện mặt trời áp mái đấu nối vào lưới điện với tổng công suất hơn 2,1MWp.
Ông Phạm Sỹ Hùng, phó tổng giám đốc EVNCPC, cho biết ngành điện sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư như thúc đẩy ký kết hợp đồng, lắp đặt côngtơ hai chiều miễn phí. Những nhà đầu tư tốt, có hiệu quả sẽ được tri ân bằng các phần thưởng để khuyến khích đóng góp vào lưới điện.
EVNCPC cho biết thời gian tới sẽ tiếp tục quảng bá và hỗ trợ khách hàng trong việc tư vấn khảo sát, nghiệm thu và đấu nối các dự án điện mặt trời áp mái vào lưới điện.
Ký kết chính thức hợp đồng mua bán điện với các dự án điện mặt trời áp mái.
Thanh toán tiền mua điện phát ra lưới cho chủ đầu tư ngay khi thông tư mới của Bộ Công thương về phát triển dự án điện mặt trời và hợp đồng mua bán điện có hiệu lực.
Đồng thời, đề xuất EVN tìm kiếm nguồn tài trợ để hỗ trợ một phần kinh phí cho khách hàng lắp đặt điện mặt trời áp mái.
Phát triển mô hình các công ty dịch vụ năng lượng (ESCO) và kêu gọi bên thứ ba đầu tư điện mặt trời áp mái.
TẤN LỰC
